L'enfant del rei e lo barbut

« Lo rei aviá un enfant qu’aimava fòrt de jogar a las cartas.
Alara, se tornejava dins los bòsques. Trapèt un vièlh, tot barbut, e ie diguèt :
“Ont anatz ?
– Ò !, Ò !, me promene.
– le voldriatz pas jogar a las cartas ?
– Òc si !, faguèt.
– E de qué jogam ?
– Ò ! Jogam que lo que perdrà, prendrà lo tipe.”
Alara se’n tòrnan a l’ostal. Se meton a jogar.
Lo ser arribèt, pardí, n’aviá pas perdut plan mès aviá perdut.
Lo ser arribèt.
E aviá tres filhas, aquel barbut.
E una ie diguèt :
“Quand tot serà atudat e qu’entendràs pas res, sortís de dins l’ostal que tot se demargarà e, deman matin, tot serà tornat en plaça.
Escota-me, crega-me !”
Mès sabià pas çò que s’anava passar.
Lo lendeman matin, tornèron jogar. Lo rei perdèt, perdèt… Perdèt ben talament que perdèt lo chaval e el tanben.
“A !, ie diguèt, ten, vòle pas te prene sul còp. Te cal anar dire “Al reveire” al rei, a la rèina e tornaràs ambe lo chaval, autrament gara !”
L’autra paura puta partiguèt, tot toisse.
Arribèt alà e caliá que tornèssa lo lendeman.
Alara, ie tòrna a l’ostal.
“E ben, ie diguèt, arribas ?
– Et oui !
– E ben, ie diguèt, uòi çò prumièr que te cal faire : te cal prene aquel parelh de vacas magras, se tenon pas drechas, e aquela mossa e anar per aquel camp. Lo te cal laurar, lo semenar, lo segar, lo far mòlre, faire la pasta, faire de pan, que deman n’avèm pas.”
L’autre, qué voliás que faguèssa ?
Pren aquelas vacas, en rebalent aquela mossa darrèr, e la plantèt dins la tèrra. Las vacas podián pas tirar. Se sèi darrèr un garric e esperèt miègjorn.
Alara, lo barbut ie diguèt, a las filhas :
“Quuna es que volètz anar portar lo dinnar al pichon rei ?”
L’ainada diguèt :
“leu ie vau pas !
– Ni mai ieu !’’
La pichonassa ie diguèt :
“leu ie vau anar.”
E se’n va ambe son panièr.
Arriba al camp.
Lo paure rei èra en tren de plorar.
“A !, ie diguèt, plores pas !, ie diguèt. Ten !, dinna, te socies pas tant. Escota-me çò que te dirai e te’n tiraràs fòrt plan.”
Alara, lo lendeman matins, lo pan soguèt sus una estatja. E diguèt :
“Oc !, va plan, ie diguèt, mès vese i a quicòm que te sostèi, m’enfin aquò n’a pas d’importança.
Se me devinhas autras doas causas que farai, que te dirai, e ben te balharai una filha en maridatge.
Lo lendeman, ie diguèt :
“Uòi, te cal prene aquel panièr e tariràs la mar e cercaràs lo diamant que la femna a perdut.”
L’autre partís e trempa lo panièr dins la mar. Ie demorèt pas una gota d’aiga.
Lo ie tòrna trempar, soguèt parelh.
Se va sièire darrèr una bedissa e diguèt :
“Qu’arribe çò qu’arribe !”
Soguèt la mèma causa per portar lo dinnar al rei.
L’ainada diguèt :
“leu ie vau pas !
– Ni mai ieu !
A !, la pichonassa diguèt :
‘‘leu ie vau !”
Alara, arriba alà, lo paure diable plorava.
le diguèt :
“Plores pas, te socies pas.”
Quand agèt dinnat :
“Veses, ten !, te vau prepausar una causa e ajas pas paur. Veses que l’ai amagat al fons del panièr, i a aquel gròs cotèl. Te cal me copar a tròces dessús aquela barca e, n’ajas pas paur, me faràs pas mal. Cossí que me còpes, te'n fagues…
Mès çò que te recomande au mens de me’n pèrdre pas un tròç, es çò que te recomande. Fai plan atencion de me’n perdre pas un tròç !”
L’autre esitava.
“A !, diguèt, esites pas, vai-ie, vai !”
Alara bò faguèt.
Tanlèu que bò agèt fach aquela barca, marchava coma de fuòc sus l’aiga. E l’autre se tòrna sièire e lo solelh se baissava. Vesiá pas venir degús.
Diguèt :
“De qu’auràs fach ?”
Enfin, a proporcion que se’n anava, finiguèt per veire quicòm que brilhava mès luònh.
Podia pas despistar de qué èra.
Mès mai anèt, mai se sarrava de la riba.
Alara despistèt qu’èra la filha que portava lo diamant al det e alara soguèt content.
E ela fotèt lo camp e el tornèt arribar a l’ostal. 
Diguèt :
“Tenètz, al barbut diguèt, vesètz l’ai trobat lo diamant.
– À !, diguèt, òc !, diguèt, m’as ganhat, m’as fachas las doas causas que t’ai dichas… E ben te menarai las filhas, las causiràs. Mès seràn emmascadas, las poiràs pas reconóisser. La que conoisseràs, que la voldràs, e ben ie demoraràs al pè d’ela, et voilà.”
Alara la filha ie diguèt :
“Veses, t’aviái plan recomandat de me’n perdre pas un bricon. M’as perdut l’artelh pichon del pè drech, diguèt, e ben vei amb aquel artelh, quand sorem a agachar quuna vòls, me reconeissaràs.”
E se maridèron ensemble.
le balhèt un chaval.
La filha ie disiá :
“Pren lo magre que la maire es fòla, vendrà darrèr e nos atraparà.”
E l’enfant diguèt :
“Non, diguèt, quand même ieu arribar al castèl amb un chaval tant magre !
– Enfin, diguèt, pren l’autre.”
E, en cors de rota, la vegèron qu’arribava. Alara, la filha aviá una bagueta, faguèt un signe, – e sai pas se bò coneissètz –, darrèr la rota, i agèt un dacòs de barnegas e ni mai lo chaval magre, ni per ésser un ni per l’autre, poguèt pas lo traversar. Lor copèt la rota.

E clic clac,
Es acabat. »