Lo rodièr de Naucèla

Philippe MOUYSSET

MÉTIERS

--- En 1992 ---

Introduction

Le charron était appelé rodièr en occitan (ròda : roue).

La fabrication des roues et des instruments aratoires associait les métiers du bois et ceux du fer.

Lo rodièr fabriquait toutes sorties d'outils, des chars, des tombereaux et les roues à moyeu, jantes et rayons (botontaulas, riats). Les roues à pneu firent leur apparition après la Seconde Guerre mondiale.

Philippe Mouysset qui exerça la profession de charron à Naucelle se souvient du temps où les tours à bois étaient actionnés manuellement. 

Informateur

Transcription OC
Traduction FR

« Mos parents avián un pichon cafè de l'autre costat aquí e aquí èra l'atelièr de mon paire qu'èra charron.
I aviá lo break e lo forgon. La diferéncia es que lo break èra un bocin pus familhal, anavan a la messa, far de comissions... Tandis que lo forgon èra barrat pus naut e aquí portavan lo bestial a la fièira amb aquò, o anavan tanben pels camps.
Lo boton èra fach ambe d'orme o de garric. 
E crompavan de boès sus pè e començavan a l'escapolar. Començavan de far la forma un bocin ambe la pi(g)assa e sovent, dins las bòrias, i aviá de pesquièrs e los chimpavan dins lo pesquièr pendent un o dos ans, mès pièi semblava de fèr e se fendiá pas. Quand lo sortissiam del pesquièr, per l'escapolar, lo passàvem al torn per lo tornejar. 
A l'epòca lo fasiam marchar amb una granda ròda e una manivèla, la janta èra entalhada e i aviá una còrda que fasiá correja e que anava animar lo torn. Aquel torn èra fabricat en boès e lo cambiàvem de plaça. 
Lo boton èra o en garric, o en orme. 
La ròda del torn èra coma una ròda de carri e i aviá un aubre, una ponhada e i aviá dos òmes per la far virar, un de cada costat.
Lo rajat èra en garric mès caliá un boès que sia(gu)èsse de fial, que se tenguèsse plan. Las taulas, suivant la nautor de la ròda, i avià dotze rajats o catòrze. Se la ròda èra pus bassa n'i aviá pas que dotze. Perque n'i aviá que nos fasián far de ròdas pus pichonas perque èran pels travèrses, per que sia(gu)èsson pas tantas avolcadissas.
Las taulas tanben èran de garric perque èra lo boès que se conservava lo melhor dins las bòrias, perque aurián pogut far ambe de fraisse mès que perís pus viste al missant temps. 
E pièi la farràvem, la ceuclàvem mès aquò èra lo fabre que lo fasiá. Ieu l'ai fach.
En principi la janta èra divisada en sèt taulas, que cada taula aviá dos rajats. Per las pichonas voeturas los botons d'orme mai que mai e los rajats èran sovent d'acacià qu'es solide e las taulas de fraisse perque las dintravan, sovent, demoravan pas tant defòra. Los rajats èran pus resistents que lo garric mès pas per resistar al missant temps. E las taulas aquò èra çò mème, las fasiam mai que mai en fraisse.
Los brancards, aquò se fasiá sovent ambe d'acacià mès, aquò, lo fasiam venir perque aquò èra cintrat dins dos sens : un bocin per dintrar lo chaval e a la veitura. »

Communes concernées

An error has occurred. This application may no longer respond until reloaded. An unhandled exception has occurred. See browser dev tools for details. Reload 🗙