Las cavalas e los muòls
André DARRES
FOIRES - MARCHÉS
LABOURS
EQUIDÉS
MOISSONS
FENAISON
--- En 1999 ---
Introduction
Il y eut à une époque une exportation des mulets (muòls) et des mules (muòlas) vers la Catalogne, l’Espagne ou les Alpes franco-italiennes. On effectuait alors le croisement des juments (ègas, cavalas) avec des ânes (ases) possédés par quelques stations de monte (plaças, mòntas).
Les équidés servaient pour les déplacements et les travaux agricoles.
Les races les plus courantes en Rouergue étaient l’Auvernhassa, la Bretona et l’Ardenesa.
En pays pentus, on utilisait les ânes et les ânesses (saumas) pour le transport à bât (bast) et les mulets pour le travail des coteaux (travèrs) ou le transport de la production vers les marchés.
Informateur
« Fasiam de muòls. Fasiam montar la cavala per un ase per ajure de muòls. Un muòl se vendiá mai qu’un polin, a la fièira d’a Vilafranca.
Un còp, lo paure pèra crompèt una cavala a quauqu’un de La Capèla-Bleis, pensava pas que sia(gu)èssa plena, polinèt, fa(gu)èt una mula, agèt d’argent de rèsta ambe la mula per pagar la cavala.
Dabans la guèrra, aquò se fasiá. Los Espanhòls los venián crompar a l’estable. Li aviá un cortièr, Delcausse de La Folhada, que menava los Espanhòls per far lo torn dins las campanhas.
[Las cavalas], las fasiam trabalhar : lauravan, ersavan, se(g)avan, missonavan, rastelavan, fenejavan…
Pertot li aviá de cavalas.
Li aviá una fièira per aquò lo 22 de novembre a Vilafranca.
Aquò èra d’Ardenés, li aviá pas plan de Bretons, e quauques Percherons mès pas plan.
Li aviá una mònta a Vilafranca e una a Riupeirós. »









