Lo pol e la poma d'aur

« Un còp èra, i aviá un pol e èra lo temps ont las bèstias parlavan.
Aquel pol, coma totes los pols, cantava lo matin. E fasiá… Li semblava que fasiá nàisser lo solelh.
Un jorn, lo paure pol s'enrauquèt e podiá pas mai cantar.
Un òme que passava, que veniá del bòrd de la mar, plan lènc, li donèt una poma tot en aur en li di(gu)ent de ne chucar lo chuc, que li esclarciriá lo cais.
Mès, a la plaça de la manjar, lo pol èra talament content d'avere aquela poma d'aur que se'n anava pertot en di(gu)ent :
“Ai una poma d’aur ! M’an donada una poma d’aur !”
I aviá un bordièr que cre(gu)èt reelament que aquel orange èra una poma d'aur e i demandèt :
“Fai-me veire ta poma d’aur…”
Lo pol li donèt la poma d’aur. L’autre la metèt dins sa pòcha e parti(gu)èt.
E lo pol se'n anava en crident un bocin pertot :
“M’an panada ma poma d’aur ! M’an panada ma poma d’aur !”
Tanplan que lo riu que passava l'entendèt e li di(gu)èt :
“E cossí cridas coma aquò ?
– E ben lo bordièr m'a panada ma poma d'aur e sai pas cossí far per la li tornar prene !
– Ben, li di(gu)èt lo riu, te vòli ben adujar mès sai pas cossí far...”
Lo pol li di(gu)èt :
“Ven jos mon ala.”
E lo pol contunhèt, lo riu jos l'ala e trobèt un issam d'abelhas.
Li di(gu)èron :
“Qué t'a arribat, paure pol ?
– E ben i a lo bordièr aquí que m'a panada ma poma d'aur, probablament la me vòl pas tornar, la li vau reclamar mès sai pas cossí far per la recuperar.
– Te volèm ben adujar mès sabèm pas cossí far…
– Fa pas res, di(gu)èt lo pol, venètz jos mon ala !”
Clau(gu)èt l'issam jos l'ala e contunhèt a marchar coma aquò.
I aviá aquí un fuòc qu'avián alucat lo ser e que a pena se lusissiá.
Lo fuòc li demandèt :
“E ben paure pol, qué t'a arribat ?
– I a lo bordièr aquí que m'a panada ma poma d'aur e sai pas cossí far per la li far tornar.
– Ben, di(gu)èt lo fuòc, te vòli ben adujar mès sai pas cossí far...
– Fa pas res, ven jos mon ala !”
E lo fuòc dintrèt jos l'ala del pol coma po(gu)èt mès enfin coma èra tot piètre… Al començament, comencèt a cramar un bocin las plomas. E aquò's per aquò que totes los pols, ara, an de fuòc pertot.
Enfin, arriban a-n-acò del bordièr e i ditz :
“Torna-me ma poma d'aur !
– T'ai pas panada ta poma d'aur ! Qué còntes aquí ? Siás caluc un bocin !
– A soi caluc ? E ben, di(gu)èt a las abelhas, sortètz de mon ala !”
Las abelhas sorti(gu)èron de l'ala. E coma las bèstias fasián causa comuna ambe lo bordièr e que començavan a voler se virar del costat del pol, las abelhas foncèron sul bestial, sus las vacas, suls motons, suls pòrcs. E la reina de l'issam disiá :
“Cercatz jos la coeta sustot ! Jos la coeta !”
Tanplan que totas las bèstias di(gu)èron :
“Cap a la font !”
E lo bordièr, en vegent aquò, assajava ben de las arrestar mès i aviá pas moièn.
Alèra lo pol di(gu)èt al riu :
“Riu, sòrs de mon ala !”
Lo riu sorti(gu)èt de l'ala e comencèt a tot negar dins fèrma, dins la bòria.
Lo bordièr comença a reflechir seriosament.
“Enfin, vòls pas me tornar la poma d'aur ?”
Coma lo bordièr reflechissiá, l'autre di(gu)èt :
“Escota, fuòc, sòrs de mon ala !”
E lo fuòc començava a se dirijar sus la granja ambe lo fen e la palha…
Lo bordièr di(gu)èt :
“Ten, la te tòrni, ta poma d'aur, ten la te tòrni !”
Tot dintrèt dins l'òrdre.
Lo fuòc tornèt se camoflar jos las fuèlhas, las abelhas tornèron al bornhon e l'ai(g)a, lo riu, se'n anèt tornar dins son lièch e lo pol se'n anèt en crident :
“M'an tornada ma poma d'aur ! M'an tornada ma poma d'aur !”
E lo solelh, en entendent aquò, sorti(gu)èt perque èra l'ora de se far veire.

Tot es acabat.

Cric-crac mon conte es acabat ! »