La montada de las vacas (poèma)

« La nèu a fondut al Cantal,

Lo froment espig’a bèl talh,

De mai, las caldas alenadas

Fan créisser l’èrba dins las pradas.

Mossur Riucaud de Seveirac,

Als environs de Barriac,

Un òme sans bruch e sans glòria,

Mès que sap cultivar ’na bòria,

L’altre ser, venguent de Rodés,

Al canton de la chiminèia,

Avertiguèt lo cantalés :

“Auses, Capolada ? Ai idèia,

Ço li diguèt, de far partir

La vacada diluns matin.

Lo gendre de la Rocanhòla,

Qu’èra dissabte a Laguiòla,

A dich a Francés de Maurèl

Que i aviá fòrç’èrb’a Servèl.

Çaquelai l’or’es arribada

E la frachiv’es acabada.

– E ben ! mèstre, coma voldrètz,

Li respondèt lo cantalés,

Diluns farem aquel voiatge.”

E sul còp, sans pèrdre de temps,

Aprèsta son pichòt bagatge,

Estrema sos abilhaments,

Se fa lavar per la Loísa,

Tres mocadors, una camisa,

E sas calças de tela grisa.

Envòia quèrre pel factur

Sa mòstra que chel relotjur

Dempièi mai d’un mes es pinjada

E n’es pas encar’arrenjada.

Pièi cerca tot aquò que li cau

Per far florejar sa vacada,

Per pomponejar son bestiau.

Abans que l’auba blanquejèssa,

Darriès las montanhas d’Aubrac

E que l’alauseta cantèssa,

Lo luns d’après, a Seveirac,

Se menava ’n regde tapatge

Que s’ausissiá de Barriac

E dels ostaus del vesinatge :

Paumàs, La Plana, Crespiac.

Totas las vacas esquiladas,

Estrilhadas e pomponadas

E lo taurèl enribantat,

En quitent l’estable bramavan.

Los domestiques renegavan,

De tot costat los cans japavan

E los gals ajocats cantavan

En entendent aquel Sabbat.

La Domaisèl’ e la Pijona,

E la Caçair’ e la Popona,

Pòrtan sus la tèsta un drapèu

Estacat e quilhat val cèl.

La Virondèl’ e la Rambalha,

La Capitèn’ e la Moscalha,

Un floquet de plumas de gal.

La Calha, l’Armada, l’Amora

E la Colomb’ e la Pastora,

Al còl, an cadun’un sonal.

Mès, la liurèia la pus bèla,

L’an gardada per la Pomèla,

Pomèla, la flor del tropèl.

Es franqueta com’un anhèl,

A la bana bien relevada,

Lo front large, lo pè pichon,

Lo pièch pus fin que de velós,

E, quand es bien escardussada,

Lusís coma s’èra daurada.

Lo cantalés n’es amorós,

Li passa la man sus l’esquina,

La flata, l’apèla “coquina”,

E tot còp li fa de potons.

O ! la liurèia la pus bèla,

L’an gardada per la Pomèla !

Pòrta sul cap tres cloquièirons

Ambe d’esquilons, de sonetas,

Fòrça ribans, fòrça floretas

E d’autres gintes afairons.

Donc, las vacas enrameladas,

E levent, en marchent, lo cap,

Liuras e fièiras que quau sap,

D’èstre tan escaravilhadas,

Sul camin se’n van bravament.

A Boaso, saltan lestament,

Dins la comb’estrech’e prigonda,

Un riu cande coma d’argent.

Arriban lèu a La Retonda.

Veson lo castèl d’Aubinhac

Bastit per Mossur Passelac

E qu’a dempièi cambiat de mèstre.

Traversan tot aquel campèstre

En anent totjorn al grand pas.

Mès, al coide que fa la rota,

D’ont la montanha se vei tota,

A la virada de Najàs,

La Taissa, l’Amètla, la Pola

Arrèstan lor marcha ’n moment

E viran lo nas deval vent.

De la sistr’ e de la fribola

D’Aubrac davala la sentor,

E sul camin grand la vacada,

Pecaire ! brama de sabor

Quand arriba quauqua ventada,

Que s’es enamont embaumada,

En passent sus la lib’en flor. »