Joan lo Nigaud
Evelyne ROUSTIT
CONTES - MYTHES - CROYANCES
Conte
--- En 1980 ---
Introduction
Enregistré durant l'automne et le début de l'hiver 1980 sur le canton d'Alban (81) par Alain Roussel et Yves Couderc de l'Institut d'estudis occitans Sud-Avairon de Saint-Affrique.
Publié en 1981 dans Contes tradicionals en occitan (1) de la collection Cèrcapaïs.
Les enregistrements originaux sont conservés au CORDAE La Talvera à Cordes (81).
Informateur
« Joan lo Nigaud viviá aquí ambe sa maire. Èra pas de çò pus coquin.
Alara un jorn, sa maire l’envoièt crompar de pomas.
Quand tornèt arribar, i aviá de femnas qu’èran vengudas velhar.
Quand vegèron que portava de pomas, una li ditz :
“Balha me’n una !
– Balha me’n una a ieu !
– E una a ieu !”
Las i acabèron. Las ie mangèron totas.
Quand soguèron partidas las velhairas, sa maire ie diguèt :
“Jès !, que siás nigaud ! Las te caliá pas portar aquí quand as vist que i aviá de monde. Las te caliá metre pel palhièr en amont, las seriás tornat quèrre après.
– E ben, un autre còp, bò farai.”
Qualques jorns après, l’envòia crompar de gulhas.
E quand arribèt, ie diguèt :
“Ont las as aquelas gulhas ?
– E ben las ai mesas pel palhièr !
– Jès !, Que siás nigaud ! Mès las gulhas se meton pas pel palhièr, te caliá plantar aquò per la vèsta.
– E ben, un autre còp, bò farai.”
Alara, dins qualques jorns, l’envoièt agusar un gaben de la mossa. Alara, aviá pas de bon lo plantar mès enfin finiguèt per lo plantar. Esquiucèt tota la vèsta.
Quand arribèt, sa maire, en colèra, ie diguèt :
“Mès qu’as fach ? Un gaben aquò se planta pas per la vèsta, te caliá metre aquò sus l’espatla.
– E ben, un autre còp, bò farai.”
Pas gaire après, i envòia crompar un pichon porcèl.
E nòstre Joan lo Nigaud t’aponcha un pal e lo ie planta pel ventre, met aquò sus l’espatla. Podètz comprene cossí soguèt quand arribèt a l’ostal.
E ie diguèt :
“Mès òm te pòt pas comandar res. Te caliá pas far aital. Un pòrc se met pas sus l’espatla. Òm l’estaca amb un cordèl per lo faire córrer.
– E ben, un autre còp, bò farai.”
E quand ie tornèt, ie diguèt d’anar crompar un pairòl.
Lo pairòl l’estaca amb un cordèl e lo fa rebordelar tot lo camin.
Quand soguèt a l’ostal, lo pairòl soguèt traucat. Sa maire ie diguèt :
“Jès ! Quand mème s’òm te pòt pas comandar res.
– E ben coma voldràs, se me vòls pas comandar res, ieu me vau maridar.
– E ben marida-te.”
Après, ie diguèt.
“La te cal menar aquela domaiselòta per véser, per la me far conéisser.
E quand serà aquí, se vanta quicòm, te cal dire : “leu bò z’ai fach !”
E alara l’amenèt un jorn.
E vegèt una escala aquí per una muralha e ie diguèt .
“Ò !, avètz una escala plan leugèira aquí !
– Soi ieu que l’ai facha.”
Anèron un bocin pus lènh, vegèron una carreta aquí que i aviá pas plan que la i avián menada, i aviá pas plan que l’avián facha.
“Ò!, ie diguèt, avètz una carreta tota nòva.
– Soi ieu que l’ai facha.”
Après se’n van a l’estable. I aviá un vedèl prèste a vendre. Èra polit, gras.
E ie diguèt :
”Ò !, qunt polit vedèl !
– Soi ieu que l’ai fach.
Alara, aquela domaiselòta comencèt d’agachar lo vedèl, après agachèt Joan lo Nigaud e tornèt agachar lo vedèl e diguèt :
“Ò !, mès me soi trompada ieu. Me vòli pas maridar.”
Cric crac mon conte es acabat.
Es passat per un escalièr de veire,
Res a creire. »