Lo rentièr de la Republica

« Lo miu arrière-grand-pèra s’apelava Pierre Mazenq e èra nascut a Castanet. S’apelava Masenc mès l’apelavan “lo rentier” parce que èra pas riche. Aquò èra al moment que sorti(gu)èt la Republica, del temps de Napoleon III. El èra republican alara èra refractari. Lo cercavan e s’estremèt dins una campana a Castanet. Una femna lo vegèt montar al cloquièr, los gendarmas montèron e lo vegèron pas. D’aquel moment, las campanas se quilhavan alara s’èra estremat aquí. Mès que tirèron la campana e mon tipe tombèt. L’envoièron als trabalhs forçats a Caièna. Disián en Algeria mès, dins la familha, disián a Caièna. Alara, quand la Republica tornèt, li balhèron una renta, uèch cents francs en aur per an. Fa(gu)èt la bomba e aquò lo bandèt ! »