Lo secador e los airòls
Roger et Hélène MOULY
PORCINS
FRUITS
--- En 1998 ---
Introduction
Il y avait des séchoirs à châtaignes (secadors) sur place, dans les castanhals, près des maisons associés au four à pain, et parfois même dans la maison sous la forme d’une cleda placée dans la cheminée.
Très riches en oligo-éléments, les châtaignes séchées (airòls) étaient utilisées aussi bien pour nourrir les hommes que pour le bétail. On les réduisait même en farine.
En Rouergue, plusieurs termes désignent la châtaigne séchée : auriòl, airòl, castanhon, secon, rufet, rufòl, afachon…
Informateur
« Aviam dos secadors per far secar las castanhas. Aviam pas que nòu o dètz ectaras e aviam dos secadors. Cada ostal aviá lo siu. N’aviam un aquí a costat e l’autre al mièg de la castanhal.
Fasián los airòls. Amassavan las castanhas, las metián sus la cleda, un brave soc dejost e i fotián fuòc tot l'ivèrn. Tot l'ivèrn i aviá un soc que cremava, fasián fumar per far d’airòls. La cleda, plan sovent, aquò èra de latas tressadas ambe de vim o de castanhièr, benlèu de castanhièr.
Los airòls, los palavan e los fasián còire pel bestial o alara per manjar. N'i aviá mème que ne fasián de farina pels pòrcs. »
Fasián los airòls. Amassavan las castanhas, las metián sus la cleda, un brave soc dejost e i fotián fuòc tot l'ivèrn. Tot l'ivèrn i aviá un soc que cremava, fasián fumar per far d’airòls. La cleda, plan sovent, aquò èra de latas tressadas ambe de vim o de castanhièr, benlèu de castanhièr.
Los airòls, los palavan e los fasián còire pel bestial o alara per manjar. N'i aviá mème que ne fasián de farina pels pòrcs. »