Clapas e esquilas
CHASSALY Cyprien, FALQ Benoît, PETIT Jean et Albert
BOVINS
--- En 1991 ---
Introduction
Selon un calendrier immuable, les bêtes montent en estive sur l'Aubrac le 25 mai et en redescendent pour la Sent-Guirald (Saint-Géraud), le 13 octobre.
Pour la transhumance, les vaches sont encore aujourd'hui ornées de colliers avec esquilas ou clapas. On réserve les clapas aux meilleures vaches. Sur l'enregistrement les frères Petit disent clampas.
En outre, on ornait jadis les bêtes d’un drapeau, d’un boquet de genêts (ginèsses) ou de houx (grífol), d’un genévrier (cade), d’une queue de cheval…
« Metián de clapas, sai que maissas que uèi.
Cada cantalés se'n fasiá un onor, una glòria ! Mès pas de roèsas en papièr, n'i aviá pas gaire : de coetas d'èga, de grífols, de cades, de drapèus, de clapas e d'esquilas.
Aquò entrainava lo bestial. E, en general, aquò's totjorn la mèma qu'es en tèsta.
Lo Pierret, quand èra a Viurals, aviá doas pergadas d'esquilas. Tot lo jorn l'aviatz aquí : tic-tic, tic-tic…
“Aquela d'aquí s'acòrda pas ambe aquela, la cal cambiar !”
Las arrengava per nòtas, per son. Per una fortuna, n'aviá d'esquilas. I metiá d'òs crus, de buòu sai que… Ambe lo baston de drelhièr : tic ! I passava de jorns entièrs. Aviá benlèu cent esquilas.
E Pradelon tanben ! El me disiá :
“Me faràs tintar aquela clapa.”
E el se tirava a cent mèstres.
La vacada de Pradelon se coneissiá a las clapas. Montava al Pesquièr-Bas.
Los òsses èran penjats amb una lanièira de cuèr. Despassavan d'un det en bas.
Las marcavan “comte de Vezins”o lo nom del proprietari. Als Clausèls, a cò de Ratièr, n'i a benlèu trenta clapas que son de marcadas. “Charpentier Dieudoné”,n'i aviá bravamensas de marcadas a-n-aquel nom.
Las clapas, las metián pas qu'a las pus bravas. Totas avián pas de clapas. Esquilavan las pus vièlhas per donar de vam a las altras. E las vacas o coneissián ! Quand lor metiatz las esquilas, aquò èra intenable !
E l'auton, quand veson sortir las esquilas, sabètz que… Sustot se fa un pauc missant temps ! »
