Traire la pèira
Arnaud GINISTY
MÉTIERS
BATI
--- En 2001 ---
Introduction
Sur le canton de Laguiole, il y avait le basalte (basalta, ròc-ferral) de l’Aubrac, le granit (barena) de la Viadène et le schiste (sistre, pèira tiulassenca) de la vallée d’Olt.
Au cours des hivers rigoureux, les maçons de Laguiole taillaient le granit.
En Rouergue septentrional, les maçons (peirièrs) étaient souvent originaires des régions granitiques du Limousin ou du Gévaudan.
Informateur
« Caliá atapar aquelses gròsses ròcs e caliá començar de far un premièr fend, una premièira còpa. Aquò èra per far la premièira còpa que aquò èra dur, per çò que caliá enfonçar les cunhs bravament. Aquò fasiá far de traucs pri(g)onds. Lo segond fend atanben. L’atapàvem “en leva” qu’apelavan. L’atapàvem a la portada d’un òme per far saltar tota la clòsca del ròc, mès un còp que lo premièr fend vertical èra fach.
Mès aquelses ròcs pesavan benlèu vint tonas ! Caliá de paufèrres e forçàvem ambe les cunhs, doblàvem les cunhs. De còps, fasián ambe de fèrres de buòus. La pèira esclatava pas, coma aquò. Quand lo cunh forçava, aquò se desgrunava un pauc, ambe lo fèrre de buòu aquela pèira teniá melhor. E aquò fendiá, e un còp de massa sus cadun. Mès i aviá cinquanta cunhs de plantats aiquí. Caliá tres o quatre jorns per far lo premièr fend.
Aquela pèira negra èra dura e pas totjorn facila a trabalhar. Mès avián lo biais, mai que naltres. »
