Lo secador e los auriòls
Odette BERNIER
PORCINS
FRUITS
--- En 1998 ---
Introduction
Il y avait des séchoirs à châtaignes (secadors) sur place, dans les castanhals, près des maisons associés au four à pain, et parfois même dans la maison sous la forme d’une cleda placée dans la cheminée.
Très riches en oligo-éléments, les châtaignes sèches (auriòls) étaient utilisées aussi bien pour nourrir les hommes que pour le bétail. On les réduisait même en farine.
On mettait les auriòls dans un sac de jute (saca) pour enlever la première pelure. On pouvait également utiliser un instrument tressé appelé bargador, batedor ou saquejador ou un tronc creux (bornhaca).
Pour pouvoir les consommer, les auriòls devaient être cuits à l’eau ou dans du lait.
…
Informateur
« Èran pels pòrcs, n’amassàvem, las fotiam al secador e pièi alara, quand n’i aviá una brava nautor, li fotián fuòc dejost pel secador, per las far secar.
Lo secador es en vòuta e pièi li a una gròssa grilha en fèrre e fotiam las castanhas dessús. E, en bas, aquò es de tèrra juste, e i fotiam fuòc, aquí. Se fasiá un bon fuòc. Cada matin, l’alucàvem. E, quand èran secas, aquò èra auriòls. Ara, apièi, las caliá bornhacar.
Ne fasiam mòlre de còps, per far de farina pels pòrcs. E alara las fasiam partir atal. Èran drollament bonas. Causissiam las pus gentas, aquí, e èran bonas. Fasiam còire aquò a l’ai(g)a. N’i a que, o aviái entendut dire, ne metián dins de lach.
Lo paure pepè, aicí, quand èra jove, dins las bòrias atal, de còps, lor servián d’auriòls coma aquò e lor balhavan lo bolhon, l’aiga qu’avián cuèchs.
La bornhaca, aquò èra un tronc d’aure. Li aviá dos piquets davant pièi nos metiam aquí dessús e aviam una espèça de massa margada e las tustàvem dins la bornhaca. Atal aquí, dins aquel afaire, podián pas sortir. Fasiam amb aquò, lo ventàvem e amassàvem los auriòls, las castanhas. »
